رادیوگرافی دیجیتال چیست و انواع گرافی‌های دیجیتال دندان کدام است؟

رادیوگرافی دیجیتال، نوع خاصی از رادیوگرافی ساده است و در دنیا، به آن Digital radiography می‌گویند. رادیوگرافی دیجیتال با روش‌های سنتی رادیوگرافی تفاوت‌هایی دارد. یکی از بارز‌ترین تفاوت‌های موجود بین این نوع رادیوگرافی با سایر انواع سنتی رادیوگرافی، مدل كاستی است، که برای تصویربرداری درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تفاوت در دستگاه‌های تصویربرداری، دقیقا مشابه با تفاوتی است، که بین دوربین‌های عکاسی جدید دیجیتال و دوربین‌های عکاسی قدیمی وجود دارد. برای تهیه انواع دستگاه‌های رادیوگرافی دیجیتال و گرافی‌های مختلف دندان، می‌توانید با مشاوران شرکت طب سازه گستر در ارتباط باشید.

همان‌طور که احتمالا می‌دانید، دوربین‌های عكاسی قدیمی تصویر را بر روی یك فیلم ضبط و آن فیلم را در لابراتوار ظاهر و سپس بر روی كاغذ چاپ می‌کردند. اما ساز و کار در دوربین‌های عکاسی دیجیتال  جدید، به این سبک است، که به جای آنکه فیلمی برای عکس‌ها وجود داشته باشد، تصویر بر روی یك صفحه الكترونیك حساس به نور تابیده می‌شود و اطلاعات نوری تصویر، به سیگنال‌های الكتریكی تبدیل می‌شود.

رادیوگرافی دیجیتال نیز مانند همین دوربین‌های عکاسی دیجیتال عمل می‌کنند. هنگامی که رادیولوژیست از این نوع دستگاه‌ها برای تصویربرداری درمانی استفاده می‌کنند، به جای وجود فیلم رادیولوژی، كاست حاوی یك صفحه الكترونیک است و تصاویر بیمار بر روی آن ظاهر می‌شود. در واقع شرایط به این ترتیب است، که اشعه ایكسی كه به بدن بیمار تابانده می‌شود و از آن عبور می‌کند، با صفحه الكترونیکی موجود برخورد دارد و موجب تحریك نیمه‌هادی‌هایی می‌شود، كه بر روی صفحه الکترونیکی قرار دارد.

نیمه‌هادی‌های موجود با توجه به شدت اشعه‌ای كه با آن‌ها برخورد كرده است، شدت جریان الكتریكی را ایجاد می‌كنند. در نهایت، اطلاعات ایجاد شده بر روی این سیگنال‌های الكتریكی، توسط كامپیوتر پردازش  و بر روی صفحه مانیتور رادیولوژیست ظاهر می‌شود. البته، امکان چاپ تصاویر حاصل از این نوع رادیوگرافی بر روی فیلم‌ها نیز امکان‌پذیر است.

چرا رادیوگرافی دیجیتال برای تصویربرداری درمانی بهتر است؟

زمانی که برای تصویربرداری پزشکی، از دستگاه‌های رادیوگرافی دیجیتال استفاده می‌شود، سرعت انجام تصویربرداری بیشتر می‌شود و هزینه مراکز رادیوگرافی برای حذف فیلم‌ها کاهش می‌یابد. همچنین امکان آرشیو کردن تصاویر آسان‌تر می‌شود و امکان کپی گرفتن از تصاویر به تعداد زیاد به وجود می‌آید.

علاوه بر این‌ها، در رادیوگرافی دیجیتال، امکان ارسال تصاویر بیماران  با استفاده از شبکه‌ها ارتباطی اینترنتی فرآهم می‌شود و پزشکان از هر مکانی می‌توانند، تصویر بیماران خود را بررسی و نتیجه را اعلام کنند. در نهایت، کیفیت تصاویر تهیه شده با استفاده از رادیوگرافی دیجیتال نیز بهتر از تصاویر حاصل از دستگاه‌های سنتی‌تر است و امکان تغییر دادن تصاویر از نظر رنگ و نور، برای حصول نتیجه بهتر، وجود دارد.

در ادامه مقاله، به مزایای استفاده از رادیوگرافی دیجیتال برای دندان اشاره می‌کنیم و با انواع مختلف رادیوگرافی‌های دیجیتال در دندان‌پزشکی را آشنا می‌شوید.

مزایای استفاده از رادیوگرافی دیجیتال برای دندان‌ها

استفاده از رادیوگرافی‌های دیجیتال برای دندان‌ها، در مقایسه با سایر روش‌های قدیمی‌ترِ گرفتنِ عکس از دندان‌ها، مزایای زیادی دارد.

با استفاده از رادیوگرافی دیجیتال برای دندان‌ها، می‌توان ناحیه‌های پنهان و کوچک پوسیدگی بین دندانی یا زیر ترمیم‌ها و پرکردگی‌های فعلی، عفونت‌های استخوانی، بیماری لثه، آبسه و کیست، ناهنجاری‌های رشدی و تومورهایی را نشان می‌دهد که در معاینات چشمی معمولا دیده نمی‌شود.

عکس‌های دیجیتال گرفته شده از دندان‌ها، بلافاصله روی صفحه نمایش قابل مشاهده هستند و می‌توان کنتراست یا جزییات آن‌ها را برای تشخیص قطعی بهتر، ویرایش کرد. همچنین فایل عکس دیجیتال را می‌توان به صورت الکترونیکی و بدون کاهش کیفیت به متخصص دندان بیمار ارسال کرد.

تکنولوژی رادیولوژی دیجیتال، می‌تواند اطلاعات را به صورت میکرو ذخیره‌سازی میکرو کند. به این ترتیب، می‌توان داده‌های زیادی را با کیفیت بالا و حجم کم بر روی درایوهای کوچک ذخیره کرد.

عکس دندانِ تهیه شده با استفاده از دستگاه‌های رادیولوژی دیجیتال، نیازی به ظهور با مواد شیمیایی ندارد و باعث کاهش تولید پسماندهای خطرناک و فویل‌های سربی می‌شود. در نتیجه، رادیولوژی دیجیتال جایگزینی «سبزتر و پاک‌تر» برای تصویربرداری پزشکی است و به عنوان روشی که دوستدار محیط زیست است، به حساب می‌آید.

رادیولوژی‌های دیجیتال و عکس‌های OPG تهیه شده با استفاده از دستگاه‌های دیجیتال را می‌توان به راحتی برای دیگر دندانپزشکان ارسال کرد. سنسورهای دیجیتال و صفحه‌های PSP به اشعه ایکس حساس‌تر هستند و نسبت به فیلم به 50 تا 80 درصد تابش کمتری نیاز دارند. این تکنولوژی از اصل ALARA (پایین‌ترین حد ممکن قابل دسترس) پیروی می‌کند و باعث افزایش ایمنی در برابر تشعشع پرتوها می‌شود.

رادیوگرافی دیجیتال از ویژگی‌هایی چون کنتراست، رنگ‌بندی، سه بعدی بودن، وضوح بالا، قابلیت چرخش، زوم و مواردی از این قبیل، برخوردار است، در نتیجه، کار تفسیر و تشخیص را برای دندانپزشکان راحت‌تر می‌کند و دندانپزشک بهتر می‌تواند عکس دندان و مشکل بیمار را به او نشان و توضیح دهد.

یکی از مزایای رادیوگرافی دیجیتال، آن‌است، که تصویر دیجیتال حاصل شده از دندان را می‌توان به راحتی در پرونده الکترونیکی بیمار ذخیره کرد و به سرعت به شرکت بیمه، دندانپزشک معالج یا مشاور دندانپزشکی ارسال کرد. به این ترتیب روند درمان سریع‌تر و بدون اختلال طی می‌شود و بیمار، سریع‌تر می‌تواند حق بیمه درمان دندان خود را از شرکت‌های بیمه‌گذار دریافت کند.

انواع گرافی‌های دیجیتال در دندان کدام است؟

یکی از روش‌های سریع و دقیق تشخیص آبسه دندان، پوسیدگی دندان، نقایص فک و دندان و انواع ناهنجاری‌ها و آسیب‌های دیگر، استفاده از دستگاه‌ها و دوربین‌های رادیوگرافی است. دستگاه‌های رادیوگرافی در حیطه دندانپزشکی انواع مختلفی دارند، که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

رادیوگرافی پانورکس

رادیولوژی پانورکس در دندانپزشکی بر پایه‌ی سنسورهای دیجیتال است. یکی از ویژگی‌های شاخص پانورکس دیجیتال در مقایسه با سیستم‌های قدیمی، وسعت بسیار بیشتر جریان اشعه است. در نتیجه اسکن‌های تکراری و هزینه‌های مختلف برای مراکز تصویربرداری پزشکی کاهش می‌یابد. همچنین در استفاده از این نوع رادیوگرافی، میزان اشعه‌ تابیده شده به بیمار بسیار کم می‌باشد. تصاویر تصویربرداری با این دستگاه، امکان رویت لحظه‌ای تصاویر، توانایی تغییر و ادیت، توانایی ارسال از طریق پست الکترونیکی برای بیماران و همکاران، بررسی آسان و قابل اعتماد، کاهش میزان تابش اشعه، عدم نیاز به تاریکخانه و عدم نیاز به مواد شیمیایی برای چاپ عکس را فرآهم می‌کند. زمان تصویربرداری با دستگاه پانورکس دیجیتال نسبت به دستگاه پانورکس قدیمی از 17 به 10 ثانیه کاهش یافته و بلافاصله پس از تابش اشعه، تصویر بر روی کامپیوتر قابل رویت است. وضوح تصویر با بزرگنمایی به قدری بالا است، که همانند رادیوگرافی دندان می‌توان طول ریشه تمامی تک دندان‌ها را به وضوح مشاهده کرد. چنین قابلیت اندازه‌گیری دقیق پوسیدگی هر دندان برای ترمیم و عصب‌کشی را نیز فراهم می‌آورد.

رادیوگرافی بایت وینگ

بهترين راديوگرافي براي تشخيص پوسيدگي‌های بين دندانی و بررسي وجود تحليل استخوان حمايت كننده دندان، رادیوگرافی بایت وینگ است. برای تهيه اين راديوگرافي،‌ حلقه‌های كاغذي را كه داراي يك زبانه (wing) كوچك هستند، دور فيلم قرار مي‌دهند و پس از اينكه فيلم در دهان بيمار جايگذاری شد، ‌بيمار روي اين زبانه را گاز مي‌گيرد و در اين حالت عكس گرفته می‌شود. این نوع رادیوگرافی، به این دلیل وینگ نامگذاری شده، که در تصویر ظاهر شده، در واقع می‌توانیم، تصويري از دندان‌های هر دو فك را مشاهده کنیم.

رادیوگرافی سفالوگرام

سفالومتری نوعی روش عکسبرداری است که برای اندازه‌گیری جمجمه، فک، دندان و صورت انجام می‌شود. به عکس حاصل از این روش سفالوگرام گفته می شود. سفالوگرام، گرافی است که دندانپزشکان، جراحان دهان، فک و صورت از آن به عنوان نقشه درمان استفاده می‌کنند. سفالوگرام ارتباط بین نسج نرم و استخوان ها را نشان می‌دهد و به تشخیص اختلالات رشد قبل از درمان و حین درمان جهت ارزیابی پیشرفت درمان به سوی نتیجه دلخواه کمک می‌کند. سفالومتر نوعی دستگاه است که سر را با ابزاری نگه می دارد و از آن با اشعه ایکس تصویربرداری می‌کند. هدف اصلی سفالومتری رسیدن به اندازه‌های استاندارد و نزدیک به واقعیت در رادیوگرافی است. سفالومتری در دو وضعیت رخ و نیم رخ انجام می‌شود و نوع نیم رخ آن کاربرد بیشتری دارد. در سفالوگرام استاندارد باید کف سینوس‌های مگزیلاری با افق موازی باشد و سر لترال واقعی باشد. 

رادیوگرافی اکلوزال

این نوع رادیوگرافی از رادیوگرافی‌های معمول دیگر بزرگتر است و رشد و جایگاه دندان‌های کودکان را نشان می‌دهد. هر رادیوگرافی تقریبا تمام طاق فک بالا یا پائین را نشان می دهد. تصاویر رادیوگرافی اکلوزال بزرگ‌تر هستند و در نتیجه رشد کامل دندان‌ها و جایگاه آن‌ها را نشان می‌دهند. هر تصویر رادیوگرافی کل قوس دندانی را در هر یک از فک‌های بالا یا پایین نشان می‌دهد.

رادیوگرافی سی آر

سیستم رادیوگرافی سی آر در گروه سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال غیر مستقیم قرار می گیرد. البته اصول ثبت تصاویر در دستگاه‌های CR مانند دستگاه‌های آنالوگ می‌باشد و تنها در کارتخوان تصاویر دیجیتال می‌شوند، به همین دلیل معمولا آسان‌ترین روش برای تبدیل سیستم‌های آنالوگ به سیستمی نیمه دیجیتال، استفاده و جایگزینی برخی تجهیزات با سیستم CR است.

روش کار در دستگاه‌های CR به این صورت است، که به جای کاست حاوی فیلم، از کاست CR که حاوی صفحه‌ای از فسفر است، استفاده می‌شود. این صفحه از لایه‌های محافظ در برابر ضربه، فسفر حساس به نور و لایه منعکس کننده تشکیل شده است.

رادیوگرافی دی آر

رادیوگرافی دیجیتال غیرمستقیم که با نام دی آر شناخته می‌شود، یکی از انواع سیستم‌های رادیوگرافی دیجیتال است.  این رادیوگرافی‌ها، معمولا از جنس سیلیکون هستند و لایه خارجی آن‌ها، به منظور افزایش بازده کوانتومی و افزایش میزان جذب نور تولیدشده با مواد فلورسانس نظیر سینتیلاتور پوشش داده می‌شود. در این دستگاه‌ها، فایل تصویر نهایی، به کامپیوتر ارسال می‌شود و قابلیت چاپ را نیز دارد.